Adaptogeny — naturalny sposób na stres i zmęczenie. Które wybrać?
Naturalny sposób na stres i zmęczenie? Adaptogeny. Zobacz, które wybrać i na co zwrócić uwagę, zanim zaczniesz suplementację.
Naturalny sposób na stres i zmęczenie? Adaptogeny. Zobacz, które wybrać i na co zwrócić uwagę, zanim zaczniesz suplementację.
Spis treści
Czy kiedykolwiek czułeś, jakby cały świat spoczywał na twoich barkach? Stres i zmęczenie to powszechne problemy, które dotykają nas w codziennym pośpiechu. Mogą sprawić, że czujemy się wyczerpani, niespokojni i niezdolni do działania na pełnych obrotach.
Na szczęście natura ma dla nas potencjalne rozwiązanie – adaptogeny. Te potężne zioła i grzyby mogą pomóc naszemu organizmowi lepiej radzić sobie ze stresem i odzyskać równowagę. W tym artykule zgłębimy świat adaptogenów, omówimy ich korzyści w walce ze stresem i zmęczeniem, a także pomożemy wybrać te odpowiednie.
Adaptogeny to wyjątkowa klasa naturalnych substancji, które od wieków są stosowane w diecie człowieka. Po raz pierwszy termin “adaptogen” został użyty w 1947 roku przez rosyjskiego naukowca, który zaobserwował ich zdolność do pomagania organizmowi w przystosowaniu się do stresu.
W przeciwieństwie do stymulantów adaptogeny nie zapewniają szybkiego przypływu energii. Zamiast tego działają poprzez regulację reakcji organizmu na stres, wspierając odporność i ogólne dobre samopoczucie.
Dokładne mechanizmy działania adaptogenów są wciąż badane, ale uważa się, że oddziałują one na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), głównym systemem reakcji organizmu na stres. Mówi się również o tym, że adaptogeny mogą dodatkowo pomóc modulować poziom kortyzolu – głównego hormonu stresu.
To starożytne indyjskie zioło jest silnym adaptogenem znanym jako żeń-szeń indyjski. Ashwagandhę cechuje zdolność do zmniejszania stresu i niepokoju, poprawy jakości snu i zwiększenia poziomu energii. Może również pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi i wspierać funkcje poznawcze.
Kluczowe korzyści ze stosowania: Zmniejsza stres i niepokój, poprawia sen, zwiększa energię
Dodatkowe potencjalne korzyści: Wspiera utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, wspomaga funkcje poznawcze
Kwitnące zioło Rhodiola rosea, nazywane “korzeniem arktycznym”, rozwija się w trudnych warunkach klimatycznych wysokich gór Kaukazu, Chin i Rosji. Rhodiola jest znana ze swojej zdolności do zwalczania zmęczenia i poprawy wydajności fizycznej i psychicznej. Może również pomóc złagodzić objawy lęku i depresji.
Kluczowe korzyści ze stosowania: Redukuje zmęczenie, poprawia sprawność fizyczną i umysłową, zmniejsza niepokój
Dodatkowe potencjalne korzyści: Może łagodzić objawy depresji
Ta odmiana żeń-szenia pochodzi z Ameryki Północnej i od wieków stosowana jest jako środek tonizujący (zdolny do wspierania i wzmacniania ogólnej kondycji organizmu). Żeń-szeń amerykański jest dobrze oceniany ze względu na swój potencjał zwiększania poziomu energii, poprawy funkcji poznawczych i zmniejszenia zmęczenia związanego ze stresem.
Kluczowe korzyści ze stosowania: Zwiększa poziom energii, poprawia funkcje poznawcze, zmniejsza zmęczenie związane ze stresem
Eleuterokok kolczasty ma pewne podobieństwa do swojego azjatyckiego kuzyna – żeń-szenia syberyjskiego. Obie rośliny należą do rodziny araliowatych i są cenione w medycynie naturalnej za swoje adaptogenne właściwości. Mogą one pomóc organizmowi radzić sobie ze stresem, jednocześnie poprawiając wytrzymałość i wzmacniając układ odpornościowy.
Kluczowe korzyści ze stosowania: Redukuje stres, poprawia wytrzymałość, wspiera układ odpornościowy
Ta wszechstronna winorośl produkująca jagody pochodzi z Chin i Rosji. Cytryniec chiński jest ceniony m.in. za łagodzenie stresu, redukcję zmęczenia i poprawę funkcji poznawczych. Może także wspierać zdrowie wątroby i wspomagać prawidłową reakcję organizmu na stany zapalne.
Kluczowe korzyści ze stosowania: Łagodzi stres, redukuje uczucie zmęczenia, wspiera funkcje poznawcze
Dodatkowe potencjalne korzyści: Wspiera zdrowie wątroby i prawidłową reakcję organizmu na stan zapalny
Kombinacja adaptogenów może przynieść większe korzyści zdrowotne niż stosowanie pojedynczych ziół, ponieważ różne adaptogeny mogą działać w synergii, wspierając różne aspekty zdrowia. Na przykład, połączenie ashwagandhy i rhodioli może poprawić zarządzanie stresem, zwiększyć poziom energii oraz poprawić nastrój i funkcje poznawcze. Ashwagandha jest znana z właściwości relaksujących i wspierających równowagę hormonalną, podczas gdy rhodiola zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną oraz pomaga w redukcji zmęczenia.
Z kolei połączenie: żeń-szeń syberyjski i cytryniec chiński może dać efekt zwiększenia wytrzymałości organizmu oraz podwójnego wsparcia układu odpornościowego. Co więcej, cytryniec chiński może łagodzić ewentualne pobudzające działanie żeń-szenia.
Co istotne, przy łączeniu adaptogenów należy uwzględniać indywidualne potrzeby zdrowotne oraz ewentualne przeciwwskazania. Na przykład, niektóre adaptogeny mogą wpływać na poziom cukru we krwi (np. różaniec górski) lub ciśnienie tętnicze, co może być istotne dla osób z cukrzycą lub nadciśnieniem. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia przed rozpoczęciem suplementacji adaptogenami.
Wybierając adaptogen, warto zwrócić uwagę szczególnie na:
Chociaż adaptogeny to naturalne substancje, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakiegokolwiek nowego suplementu, zwłaszcza jeśli masz przewlekłe schorzenia lub przyjmujesz leki.
Nie oczekuj natychmiastowych rezultatów. Adaptogeny działają poprzez wspieranie naturalnego procesu adaptacji organizmu, co wymaga czasu. Daj im co najmniej kilka tygodni, aby zaczęły przynosić korzyści.
Przyjmuj adaptogeny regularnie, aby uzyskać optymalne rezultaty. Większość adaptogenów najlepiej przyjmować codziennie.
Zwracaj uwagę na to, jak się czujesz podczas przyjmowania adaptogenów. Jeśli wystąpią jakiekolwiek negatywne skutki uboczne, należy przerwać stosowanie i skonsultować się z lekarzem.
Niektóre produkty adaptogenne łączą w sobie kilka adaptogenów, zapewniając bardziej kompleksowe podejście do zarządzania stresem i zmęczeniem.
Adaptogeny są zazwyczaj dobrze tolerowane, jednak istotne jest, aby być świadomym potencjalnych skutków ubocznych. Mogą się one różnić w zależności od konkretnego adaptogenu i indywidualnej reakcji organizmu. Do typowych skutków ubocznych należą:
Kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także osoby zmagające się z przewlekłymi schorzeniami, powinny skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem adaptogenów.
Przewlekły stres i zmęczenie mogą znacząco obniżyć jakość naszego życia. Adaptogeny oferują naturalne wsparcie dla organizmu, pomagając wzmocnić odporność i poprawić ogólne samopoczucie. Poznanie różnych dostępnych adaptogenów i wybór odpowiedniego dla siebie może pomóc odblokować wewnętrzną siłę i sprawić, że poczujesz się lepiej.
Konsekwencja jest kluczowa, aby czerpać pełne korzyści ze stosowania adaptogenów. Z odrobiną cierpliwości i właściwym podejściem możesz doświadczyć naturalnego wzrostu energii, lepiej radzić sobie ze stresem i osiągnąć spokojniejszy, bardziej zrównoważony sen.
Informacje zawarte w artykule mają charakter edukacyjny i nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek nowych suplementów, zasięgnij porady specjalisty.
Bibliografia
1. Todorova V, Ivanov K, Delattre C, Nalbantova V, Karcheva-Bahchevanska D, Ivanova S. Plant Adaptogens—History and Future Perspectives. Int J Mol Sci. 2021;22(15):7903. https://doi.org/10.3390/nu13082861
2. Panossian AG, Efferth T, Shikov AN, Pozharitskaya ON, Kuchta K, Mukherjee PK, Banerjee S, Heinrich M, Wu W, Guo DA, Wagner H. Evolution of the adaptogenic concept from traditional use to medical systems: pharmacology of stress- and aging-related diseases. Med Res Rev. 2021;41(1):630-703. https://doi.org/10.1002/med.21743
3. Panossian A, Wikman G, Wagner H. Effects of Adaptogens on the Central Nervous System and the Molecular Mechanisms Associated with Their Stress—Protective Activity. 2010 Jan; 3(1): 188–224.https://doi.org/10.3390/ph3010188
4. Panossian A, Wikman G, Kaur P, Asea A. Adaptogens stimulate neuropeptide Y and Hsp72 expression and release in neuroglia cells. Front Neurosci. 2012;6:6. https://doi.org/10.3389/fnins.2012.00006
5. Liao LY, He YF, Li L, Meng H, Dong YM, Yi F, Xiao PG. A preliminary review of studies on adaptogens: comparison of their bioactivity in TCM with that of ginseng-like herbs used worldwide. Chin Med. 2018;13:57. https://doi.org/10.1186/s13020-018-0214-9
6. Panossian A. Understanding adaptogenic activity: specificity of the pharmacological action of adaptogens and other phytochemicals. Ann N Y Acad Sci. 2017 Jun 22. https://doi.org/10.1111/nyas.13399
7. Panossian A. Understanding adaptogenic activity: Specificity of the pharmacological action of adaptogens and other phytochemicals. Ann N Y Acad Sci. 2017;1401(1):49-64. https://doi.org/10.1111/nyas.13399
8. Panossian A, Wikman G. Effects of Adaptogens on the Central Nervous System and the Molecular Mechanisms Associated with Their Stress—Protective Activity. Pharmaceuticals (Basel). 2010 Jan 19;3(1):188-224. https://doi.org/10.3390/ph3010188
9. Cleveland Clinic. Adaptogens [Internet]. Dostęp: https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/22361-adaptogens
10. Healthline Media LLC. The No BS Guide to Adaptogens for Hormonal Balance and Stress [Internet]. Dostęp: https://www.healthline.com/health/stress/smart-girls-guide-to-adaptogens
11. Malec K. The impact of ashwagandha on sleep quality, anxiety reduction, and stress lowering: comparative analysis of available studies. J Educ Health Sport. 2024;52:15. https://doi.org/10.12775/JEHS.2024.52.015
12. Performance Lab USA Corp. Mind Lab Pro. Top 10 Adaptogenic Herbs for Energy [Internet]. Dostęp: https://www.mindlabpro.com/blogs/nootropics/top-10-adaptogenic-herbs-for-energy
13. Reid Health. Adaptogens: 5 stress management plants [Internet]. Dostęp: https://www.reidhealth.org/blog/adaptogens-5-stress-management-plants
14. Natural Product Insider. 4 adaptogens emerge for immunity [Internet]. Dostęp: https://www.naturalproductsinsider.com/supplements/4-adaptogens-emerge-for-immunity
15. Ratan ZA, Youn SH, Kwak YS, Han CK, Haidere MF, Kim JK, Min H, Jung YJ, Hosseinzadeh H, Hyun SH, Cho JY. Adaptogenic effects of Panax ginseng on modulation of immune functions. J Ginseng Res. 2021 Jan;45(1):32-40. https://doi.org/10.1016/j.jgr.2020.09.004
16. Stojcheva EI, Quintela JC. The Effectiveness of Rhodiola rosea L. Preparations in Alleviating Various Aspects of Life-Stress Symptoms and Stress-Induced Conditions—Encouraging Clinical Evidence. Molecules. 2022 Jun 17;27(12):3902. https://doi.org/10.3390/molecules27123902
17. Dr.Vegan. Adaptogens that can change your life [Internet]. Dostęp: https://drvegan.com/blogs/articles/5-adaptogens-that-can-change-your-life
18. Cropley M, Banks A, Boyle J. The Effects of Rhodiola rosea L. Extract on Anxiety, Stress, Cognition and Other Mood Symptoms. Phytother Res. 2015 Dec;29(12):1934-9. doi: https://doi.org/10.1002/ptr.5486
19. Fanaras K, Heun R. The effects of Rhodiola Rosea supplementation on depression, anxiety and mood – A Systematic Review. Glob Psychiatr. 2020 May 21;3(1):72-82. https://doi.org/10.2478/gp-2019-0022
20. Scholey A, Ossoukhova A, Owen L, Ibarra A, Pipingas A, He K, Roller M, Stough C. Effects of American ginseng (Panax quinquefolius) on neurocognitive function: an acute, randomised, double-blind, placebo-controlled, crossover study. Psychopharmacology (Berl). 2010 Oct;212(3):345-56. https://doi.org/10.1007/s00213-010-1964-y
21. Bell L, Whyte A, Duysburgh C, Marzorati M, Van den Abbeele P, Le Cozannet R, Fança-Berthon P, Fromentin E, Williams C. A randomized, placebo-controlled trial investigating the acute and chronic benefits of American Ginseng (Cereboost®) on mood and cognition in healthy young adults, including in vitro investigation of gut microbiota changes as a possible mechanism of action. Eur J Nutr. 2022 Feb;61(1):413-428. https://doi.org/10.1007/s00394-021-02654-5
22. Medical News Today. 12 potential health benefits of eleuthero [Internet]. Dostęp: https://www.medicalnewstoday.com/articles/319084#what-is-eleuthero
23. Healthline Media LLC. What Are the Health Benefits of Eleuthero? [Internet]. Dostęp: https://www.healthline.com/health/eleuthero
24. WebMD. Eleuthero - Uses, Side Effects, and More [Internet]. Dostęp: https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-985/eleuthero
25. UCLA Health. What are adaptogens and should you be taking them? [Internet]. Dostęp: https://www.uclahealth.org/news/article/what-are-adaptogens-and-should-you-be-taking-them
26. Jia M, Zhou L, Lou Y, Yang X, Zhao H, Ouyang X, Huang Y. An analysis of the nutritional effects of Schisandra chinensis components based on mass spectrometry technology. Front Nutr. 2023 Jul 25;10:1227027. https://doi.org/10.3389/fnut.2023.1227027
27. Nowak A, Zakłos-Szyda M, Błasiak J, Nowak A, Zhang Z, Zhang B. Potential of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. in Human Health and Nutrition: A Review of Current Knowledge and Therapeutic Perspectives. Nutrients. 2019 Feb 4;11(2):333. https://doi.org/10.3390/nu11020333
28. Liao LY, He YF, Li L, Meng H, Dong YM, Yi F, Xiao PG. A preliminary review of studies on adaptogens: comparison of their bioactivity in TCM with that of ginseng-like herbs used worldwide. Chin Med. 2018 Nov 16;13:57. https://doi.org/10.1186/s13020-018-0214-9
Odbierz 20 zł* rabatu na swój pierwszy zakup!
Zapisz się do newslettera i oszczędzaj!
Chcę otrzymywać informacje handlowe dotyczące AronPharma sp z o.o. i jej partnerów na podany przeze mnie adres e-mail, zgodnie z Regulaminem. Wiem, że zgodę w każdej chwili mogę odwołać.
*Kod rabatowy ważny przez 14 dni dla zamówień od 100 zł.